UPJ Darlığı
UPJ Darlığı
Böbrekler vücudumuzda omurilik kemiğinin her iki yanında, bel hizasında ve sırta daha yakın olacak şekilde konumlanmıştır.Böbrekler devamında böbrek kanalı (üreter),idrar torbası (mesane) ve üretra gibi idrarın taşındığı depolandığı ve atıldığı organlarla bağlantılıdır.
Böbreklerin vücutta bir çok görevi vardır:
- Kanda bulunan suyu, asitleri ve atıkları filtreler
- Kan basıncının (tansiyon) düzenlenmesine yardımcı olur
- D vitaminini vucutta aktif hale getirerek kemik sağlığını korur
- Kanda oksijen taşıyan kırmız kan hücrelerinin üretilmesine yardımcı olur
Böbreklere gelen kan filtreden geçtikten sonra idrar oluşturmak amacıyla önce küçük sonra büyük toplayıcı kanallardan geçerek idrarın toplandığı havuza ( pelvis renalis ) gelir. Buradan halk arasında böbek kanalı olarak adlandırılan üreter vasıtası ile geçici süre depolanmak üzere idrar kesesine (mesane) gelir. Idrarın böbreklerde toplandığı havuz ve idrar kanalının birleşim noktasında (tıbbı olarak Üretero Pelvik Bileşke-UPJ) darlık olmasına UPJ darlığı denir.İdrar; böbreklerden yeteri kadar idrar kanalına drene olamaz ve böbreklerin genişlemesine(hidronefroz) yol açar. Zamanla böbrek fonksiyonları azalarak total böbrek kaybına sebep olur.
Upj darlığınında en sık neden bu bileşkedeki kas hücrelerinin doğumsal olarak gelişmemesidir. Bu oransal olarak erkek çocuklarda daha sık görülmekle birlikte 1500 çocuktan 1 tanesinde görülür. Bu daralma genellikle anne karnında, böbrek gelişme döneminde başlamaktadır. Zamanımızda, genellikle anne karnında iken yapılan ultrasonografi takiplerinde tespit edilmektedir.
Doğumsan etkenler dışında çevresel etkenlere bağlı olarakta Upj darlık gelişebilmektedir.
- Aksesuar damarların idrar kanalına baskı yapması
- Böbrekte oluşan taş birikimine bağlı ortaya çıkan bası etkisinin idrar kanalını daraltması
- İdrar kanalının böbreğe normal konumunun daha yukarısından bağlanması
- Geçirilmiş cerrahiler
- Geçirilmiş böbrek enfeksiyonları
Erişkin yaşlarda daha az sıklıkta karşılaşılmasına rağmen, darlığa ve bunun neden olduğu böbreklerin genişlemesine(hidronefroz) ya da böbrekte oluşan taşa bağlı meydana gelen ağrılarla kendini göstermektedir. Bu ağrı aralıklı şekilde gelen şiddetli ağrı atakları şeklinde olabileceği gibi, künt vasıflı, hafif bir yan veya bel ağrısı şeklinde de olabilir. Bazı hastalarda sıvı ya da su tüketilmesi ile ağrı artabilir.Upj darlığına sahip hastalarda oluşan semptomlar ateş, kusma, sırt ve kasık ağrısı, kanlı idrar, karında ele gelen kitle, böbrek enfeksiyonu, böbreklerde gelişme eksikliği şeklinde sıralanabilir.
Şikayetleri olan hastaların poliklinik kontrollerinde detaylı hikaye ardından fizik muayene , kan ve idrar tahlillerine bakılarak şüphelenilen durumlarda böbrek ultrason, bilgisayarlı tomografi, intravenöz pyleografi, nükleer böbrek taraması, voiding sistoüretrografi gibi görüntüleme yöntemleri kullanılarak tanı konulur.
Upj darlık teşhisi konulduktan sonra tedavide takip çok önemlidir. Özellikle 18 aylıktan küçük çocuklarda Upj darlık semptom ve belirtilerinin geriliyebileceği unutulmamalıdır. Semptom ların ağır olmadığı olgularda ultrason, kan ve idrar tahlilleri ile belli aralıklarda takip önerilmektedir.Takip sırasında belirtilerin azaldığı hastalarda ilaç tedavisi yeterli olacaktır.
Şiddetli ağrılar, idrar yolu enfeksiyonları, kanlı idrar, böreklerde ve karında şişlik gibi upj darlık şikayetlerinin ağır seyrettiği hastalarda cerrahi yöntemler tercih edilmektedir.
UPJ darlığı tedavisinde uygulanan cerrahi tedaviler; Laparoskopik Pyeloplasti, Needloskopik (iğne deliği cerrahisi) Pyeloplasti, Endopyelotomi ve gelişen teknoloji ile kullanılmaya başlanan Robot-yardımlı Laparoskopik (Robotik) Pyeloplasti şeklindedir.
1-Endopyelotomi: İdrar kanalından kapalı olarak girilerek darlık segmengitne ulaşıp ufak bir kesici ile kesilmesidir. Bu tedavide hastanın normal yaşantısına dönmesi çok hızlı olmakta ve herhani bir insizyona gerek olmamaktadı.Ancak çapraz damar varlığının bulunması, böbrekteki şişme derecesi , darlık segmentinin uzunluğu , böbrek fonksiyonları Endopyelotomi başarı şansını etkilemektedir.Bu gibi duumlarda açık , laparoskopik, robotik cerrahi seçenekleri ön plana çıkmaktadır.
2-Açık Pyeloplasti:Dar olan UPJ bölümünün çıkartılması ve üreterin pelvise(böbrek havuzu) yeniden ağızlaştırılmasıdır.Yaklaşık 3 saat süren ameliyatta başarı şansı %95 olup büyük olup robotik ve laproskopik cerrahi seçeneklerine göre daha büyük insizyon hatları ve daha uzun iyleşme süresi gerekmektedir.Hastanın ameliyat sonrası konforunu azaltmaktadır.
3-Laparoskopik Pyeloplasti:Açık cerrahide uygulanan cerrahi prosedürün 3 yada 4 tane 1cm lik delikten girilerek gerçekleştirilmesidir.
4-Needloskopik Pyeleoplasti:Laparoskopik pyleoplastide kullanılan tekniğin daha küçük borucuk ve cerrahi cihazların kulanılması ile yapılır.Vucut kitle endeksi düşük uygun hastalarda kllanılabilmektedir.Yani kilolu ve önceden cerrahi geçirmiş kişilerde bu yöntem tercih edilmemektedir.
5-Robotik Pyeloplasti:Davinci robotu ve onu yöneten bir operatör yardımıyla milimetrik deliklerden açık cerrahide kullanılan prosedürün uygulanması işlemidir.Gelişen teknoloji ile birlikte robotik yardımlı pyeloplasti yaygınlaşmaya başlamıştır. Klasik yöntemlerle kıyaslandığı zaman hem cerraha hem de hastaya bir çok avantajlar sağlamaktadı.
Yüksek çözünürlüklü, 3 boyutlu görüntü ile derinlik algısını sağlaması, insan bileği hareketlerinden çok daha fazla hareket kabiliyeti olan robot kollarının kulanıması ile dar alanlarda milimetrik çalışma şansı sağlaması, el titreme problemini ortadan kaldırarak operatörün yüksek konforda ve maksimum odakla cerrahiyi tamamlaması robotun cerraha sağladığı avantajları göstermektedir.
Hasta açısından bakıldığında avantajları şöyle sıralanabilir:
- Diğer cerarahi yöntemlerden farklı olarak büyük bir kesi gerektirmez , ufak kesiler yapılarak daha büyük ve net görüntü imkanı sunar
- Ameliyat sonrası diğer cerrahi tekniklere göre ağrı daha azdır.
- Ameliyat sonrası hastanede kalma ve iyileşme süresi daha kısadır.
- Kozmetik olarak diğer cerrahi yöntemlerden daha iyi sonuçlar ortaya çıkartır.
Robotik cerrahi bu avantajları yanında yüksek başarı oranlarınada sahiptir.Robotik pyeloplastide başarı kriterlerimiz; böbrekteki şişliğin (hidronefroz) düzelmesi, ağrının tümüyle geçmesi, sintigrafi görüntülemelerinde böreğin tamamen boşalıyor olmasıdır.
Teknolojini gelişmesi ile daha da yaygın kullanımaya başlanacak olan robotik cerrahi tekniği şuanda yüksek maliyetli oluşu ve cerrah için tecrübe ve uzun eğitim süreci gerektirmesi dezavantajları olarak görülmektedir.