Böbrek Üstü Bezi Tümörleri

Böbrek Üstü Bezi Nedir?

Böbrek üstü bezi adrenal bez  sürrenal bez olarak adlandırılır.Adında anlaşılacağı gibi böbreğin üstünde lokalize olan Retroperitoneal yerleşimli olan adrenal bezlerden her biri, erişkinde 8-10 gr ağırlığında olup; %90’ı korteks, %10’u medulla tabakası olmak üzere iki kısımdan oluşur. Sarı renkli vücudun dengeli çalışmasını sağlayan birçok hormon salgılamaktadır.

Böbrek Üstü Bezi Tümörü Nedir?

Böbrek üstü bezinde  atipik  kontrolsüz çoğalan hücrelerin kitle oluşturması sonucu oluşan lezyonlardır .

İyi huylu (selim, benign) ya da kötü huylu (habis, malign) olabilir. Böbrek üstü bezi tümörleri ayrıca dışarıdan yani akciğer veya böbrek gibi başka organların metastazı (yayılması-sıçraması) sonucu da görülebilir.

Böbrek üstü bezi kitleleri adrenal bezlerde oluşan çoğu iyi huylu kitlelerdir. Genellikle başka bir sebepten dolayı yapılan görüntülemeler sırasında rastlantısal (insidental) olarak saptanır. Adrenal bezde saptanan çapı 1 cm’nin üzerindeki lezyonlar adrenal insidentaloma olarak adlandırılmaktadır ve saptanma oranı yaklaşık olarak %5’tir  yaş ile birlikte bu oran artmaktadır. Rastlantısal olarak saptanan lezyonların yaklaşık olarak %20’sinde cerrahiye gereksinim duyulmaktadır. Bu nedenle adrenal lezyonların araştırılması son derece önemlidir. İnceleme sırasında en önemli basamaklar görüntüleme ve hormonal değerlendirmedir. Biyopsiye nadiren ihtiyaç duyulmaktadır.

Belirtileri Nelerdir?

Böbrek üstü işlevinin tümöre nedeniyle aşırı artışına bağlı olarak kontrolsüz yüksek tansiyon,  kalp çarpıntısı, sinirlilik, korku,şiddetli baş ağrısı,bel ağrısı ,yüzde kızarıklık, aydede yüz, kilo alımı, aşırı terleme, ciltte çatlakların oluşması, bazen aşırı zayıflık, yüzde sivilce artışı, cinsel istek bozuklukları, kandaki elektrolitlerin  değişiklikleri gibi ciddi sonuçlar olabilmekltedir.Hastaların çoğunda bu belirtiler olmadan tesadüfen yapılan görüntülemelerde tespit edilmektedir.

Teşhisi Nasıl Koyulur?

Asemptomatik (semptom vermeyen – fonksiyonel olmayan- belirtisiz) kitleler tesadüfen yapılan görüntülemelerde ultrasonografi, MRI (Manyetik Rezonans Görüntüleme)   ya da BT (Bilgisayarlı tomografi)  tespit edilerek tanımlanır. Hastanın tümörünün görüntülemelerdeki boyutu ve karakterine göre ileri görüntüleme PET-BT veya biopsi seçenekleri ile değerlendirilmesi gerekebilir. İnsidentalomaların yaklaşık %10’unun hormon aktiftir.Bu yüzden hormonal değerlendirme yapılması önerilmektedir. Günümüzde tüm adrenal kitlelerin; kortizol, katekolamin ve aldosteron aşırı salınımı açısından da değerlendirilmesi önerilmektedir. Hormonal değerlendirme sırasında ilk yapılan testte pozitif sonuç saptanır ise doğrulama testi yapılması önerilmektedir.

Takibi ve Tedavisi

Tanı konulduktan sonar kitlenin iyi huylu olup olmamasına göre farklı yaklaşımlar gerekmektedir.Kitlenin boyutu , başka organlara yayılma durumu – horman aktif olması veya olmamasına göre tedavi kararı alınmaktadır.

Bir cm altındaki insidentalomalar için takip gerekmez. Adrenal insidentalomaların yaklaşık %2’si takip sırasında hormonal yönden aktif hale gelebilirler.

Görüntüleme yöntemleri ile stabil kalan ve yıllık hormonal değerlendirmesi normal olan lezyonlar takipten çıkarılabilir. Takip sırasında klinik veya radyolojik açıdan ilerleme gösteren veya hormonal aktif hale gelen lezyonlar cerrahi olarak çıkarılmalıdır.

Böbrek Üstü Bezi Tümörlerinin Cerrahi Tedavisi

İyi huylu adrenal kitlelerde hormon aktif olan ve/veya 4 cm üstü kitlelerde cerrahi uygulanmalıdır.

 Takipleri sırasında  kitle boyutunun 1 cm üstü artması veya hormon olarak aktif duruma geçmesi durumunda cerrahi önerilmektedir. Hormon aktif tümörler için endokrioloji uzmanı ile koordineli olarak ilaç tedavisi verilmelidir.Kontrol altına alındıktan sonra cerrahi düşünülmelidir.

Cerrahi tedavi Robotik, Laparoskopik ya da Açık cerrahi ile yapılabilir. Robot ve Laparoskopi ameliyatı sürrenal tümörlerinde deneyimli ellerde altın standarttır ve çok başarılıdır.

Robotik Cerrahi (Robot Yardımlı Minival İnvaziv Cerrahi)

Robot yardımlı adrenalektomi, teknolojinin yaygınlaşması ile birlikte uygulanma sıklığı artmış olup güvenle yapılabilen bir cerrahi olarak yer edinmiştir. Endikasyonlar değerlendirildiğinde laparoskoik yöntemle benzer endikasyonlar ve kontrendikasyonlar göstermektedir.

Robotik cerrahinin adrenalektomide uygulanmasının avantajları ve dezavantajları değerlendirilerek karar verilmelidir.

Avantajları sıralamak gerekirse;

  • Büyütülmüş görüntü ile derinlik algısını arttıran üç boyutlu görüntü sağlar ve anatomiye daha iyi hakim olur.
  • Cerrahi aletlerin açılanma özelliğinin olması nedeni ile hareket yeteneklerinin artması daha hassas işlem yapmasını sağlar.
  • Cerrahın oturarak işlemi uygulayabilmesi nedeni ile konforunun artmasıdır.
  • Robotun hassas kolları ile gerçekleştirilen bu ameliyatta açık cerrahilere göre daha küçük kesilerle robotun kollarının geçebileceği insizyonla delikler açılır.Kozmetik açıdan daha olumlu sonuçları mevcuttur.
  • Robotik cerrahi sonrası geleneksel yöntemlere göre daha hızlı iyileşir, hastanede yatış süresi kısalır , hastane enfeksiyonu riski azalır günlük hayatına daha kısa sürede döner